Ocena stanu igły czyli makro fotografia trochę bardziej ekstremalna

[Bacek]

Ostatnio trochę walczyłem z ustawianiem SRA przy użyciu taniego mikroskopu USB. Kąty jakoś idzie na tym złapać ale jakość obrazu jest słaba.
Matryca w takim mikroskopie/kamerce jest miniaturowa, optyka byle jaka. I tak naszła mnie myśl jak by to wyglądało z użyciem czegoś lepszego, jakiegoś systemowego aparatu.
Jakie są możliwości/drogi przy makrofotografii:

• Gotowe obiektywy makro. Niestety nie wszystko się tu nada. Potrzebny był by obiektyw z odwzorowaniem 5:1 lub lepiej np. Canon MP-E 65mm f/2.8 1-5x Macro www.ceneo.pl/4773.
  Niestety ceny takich obiektywów są wysokie.
  
• Pierścienie pośrednie lib mieszki oddalające obiektyw od aparatu. Najprostsza i najtańsza metoda. Oddalenie obiektywu od aparatu powoduje po pierwsze zwiększenie obrazu rzutowanego na matrycę, po drugie zmniejszenie odległości na jaką możemy fotografowany obiekt przysunąć do obiektywu z zachowaniem ostrości.
  Są różne rodzaje pierścieni. Do aparatów systemowych przydatne są takie które posiadają styki przenoszące sygnały sterujące z aparatu na obiektyw. W wypadku ich braku trzeba używać obiektywów manualnych.
  
• Pierścienie odwrotnego mocowania. Umożliwiają zamocowanie obiektywu w odwrotny sposób czyli częścią do której zazwyczaj montujemy filtry w stronę aparatu a wnętrznościami na zewnątrz.
  
• Odwrotne mocowanie obiektywu na innym obiektywie. Czyli do normalnie wyposażonego w obiektyw aparatu dokręcamy odwrócony inny obiektyw. Metoda najbardziej chyba obiecująca z której zamierzałem skorzystać. Stopień odwzorowania w jej wypadku to ogniskowa obiektywu przy aparacie podzielona przez ogniskową obiektywu odwróconego.
  

Co miałem na stanie:

• Aparat systemu m4/3
• teleobiektyw 45-150 (wykorzystam ten dłuższy koniec)
• stary manualny obiektyw 50
• dwa pierścienie pośrednie z przeniesieniem automatyki o łączniej wysokości 2,6cm

Żeby to złożyć za grosze nabyłem pierścień do skręcenia czołami obydwu obiektywów. W moim wypadku był to pierścień z dwoma gwintami męskimi 52/49mm. Czyli jedziemy wg przepisu 2+4.

Do tego jeszcze jakieś źródło światła. Całość jest dość długa a obiektyw dość blisko fotografowanego elementu wiec użyłem zwykłej latarki led.

Zoom ma niestety zmienia geometrię więc po dokręceniu na końcu "stałki" całość jest lekko gibana. Z tego powodu oraz z samej długości montaż na statywie raczej odpada. Także na razie stanowisku do zdjęć czysto partyzanckie.


CDN

[Bacek]

Problemy przy takiej makrofotografii to

• Pierwszy i oczywisty uzyskanie, uzyskanie odpowiedniego powiększenia. W moim wypadku udało się średnio. Wolał bym lepsze odwzorowanie. Man na stanie jeszcze obiektyw 20mm ale ten już z pełną automatyką więc po przykręceniu go na odwrót w ogóle nie będzie można sterować przysłoną co jest ważne ze względu na głębię ostrości. Ale może dokupię pierścień i dla niego (niestety inny gwint filtra) bo jest to obiektyw o bardzo dobrej jakości optycznej
• Głębia ostrości. Przy takich powiększeniach bardzo płytka jest głębia ostrości. Przykładowo jeżeli tron igły jest wyraźny to już sam czubek może być kompletnie rozmazany. Żeby ją trochę zwiększyć trzeba ustawić małą przysłonę na odwróconym obiektywie bo na pełnym otworze przysłony jest bardzo ciężko. Drugim rozwiązaniem problemu jest tak zwany "focus stacking" (nie wiem czy jest polski odpowiednik terminu, z tłumaczenia wychodzi składanie ostrości). Polega to na tym że robi się kilka zdjęć z punktem ostrości ustawionym na różne części fotografowanego obiektu a potem programowo składa się to wszystko w jedno zdjęcie wybierając z każdej fotki najostrzejsze fragmenty. Zadanie nie do końca banalne. Ostrzenie w takiej skali można robić na kilka sposobów. Można pierścieniem ostrości głównego obiektywu, ale popularniejsza jest zmiana odległości pomiędzy obiektem i obiektywem. W  wypadku zdjęć igły te przemieszenia musiały by być minimalne. Widziałem już patenty w których ludzie robią automatyczne mechanizmy szynowe przesuwające delikatnie aparat i robiące serię zdjęć. Raczej na coś takiego się nie porwę ale sam stacking chcę przećwiczyć jake że tego jeszcze nie robiłem a efekty bywają spektakularne
• Stabilność konstrukcji. Ze względu na to że nawet minimalne przemieszczenia powodują zmianę punktu w którym jest ostrość całość musi być stabilna. Nawet naciśnięcie spustu migawki może to popsuć dlatego przydał by się wężyk do wyzwalania migawki. Kilka razy już się przymierzałem do zakupu i w końcu trzeba to zrobić, szczególnie że kosztuje grosze. Na razie wyzwalanie migawki robię samowyzwalaczem żeby wyeliminować drgania. Dodatkowo u mnie w aparacie można włączyć elektroniczną migawkę która minimalizuje drgania podczas robienia zdjęcia. Jak mi się zabawa spodoba to może z kawałków jakiejś płyty wystrugam jakiś stelaż w którym całość będzie stabilniejsza 
  
• Oświetlenie. Przy takich przybliżeniach zazwyczaj dochodzi konieczność doświetlenia fotografowanego elementu. Patent z ręczną lampką jest słaby i nie pozwala precyzyjne ustawić oświetlenia. Przydało by się kilka źródeł które można ustawić pod różnymi kątami. Sprawę dodatkowo utrudnia fakt że obiekt jest blisko optyki i część światła może bezpośrednio wpadać w obiektyw.
  

Wrzucam pierwsze próby. Denon DL-110 i Ortofon Concorde.

[Synthax]

Ładne fotki,
jakimi akcesoriami dbasz o czyszczenie igieł?

[Bacek]

No tu jest właśnie problem. Mam standardowy DJ'ski czyścik, taka sprężynka w płynie, pędzelek fabryczny od Denona i czasem zwykłej gruszki do dmuchania szkieł fotograficznych. I słabo to czyści. Ortofona dość śmiało czyściłem bo to pancerna DJ'ska wkładka więc w miarę czysto wygląda. Przy Denonie tyle śmiałości nie ma i nawet na tej czystszej fotce jest tam brud zawinięty przy podstawie igły.

Także czas chyba na zakup takiej gęstej, okrągłej szczotki.

Dla porównania fotka niezbyt czystej DL-110 zrobionej tym tanim mikroskopem USB. Tu akurat cały obraz bez cropa. Przy zdjeciu z aparatu na takie odwzorowanie nie mam szans (przynajmniej w małym budżecie który na to chcę przeznaczyć.)

[Cypis]

Przy takiego typu fotografii jedyną metodą uzyskania dużej głębi ostrości jest tzw. stackowanie.

[Bacek]

Tak, wspominałem wcześniej o focus stackingu. Na razie pierwsze próby nie wypadły pomyślnie bo materiał źródłowy był słaby.

[Bacek]

Niestety do mojego obiektywu 20mm nie mogę trafić pierścienia redukcyjnego. W związku z tym czas na małe DIY spod znaku młotka i kłębka drutu. Mały pierścień separująco/centrujący z kawałka kartonu, dużo streczu i wyszło o dziwo całkiem stabilne połączenie. Niestety obiektyw sterowany elektrycznie więc musiałem dorobić przysłonę "manualną" z kolejnego kawałka kartonu bo bez tego ostrość byłą tylko na pojedynczym punkciku. No i mam odwzorowanie 7.5:1.

Takie zbliżenie już może być użyteczne. Niestety tu już trzeba się bawić ze składaniem ostrości z kilku ujęć. Także młotek i drut znowu będą musiały pójść w ruch żeby wykombinować jakąś małą platformę do przesuwania punktu ostrości całym aparatem. Regulowanie tego ostrością obiektywu powoduje niestety zauważalną zmianę kadru i automatycznie narzędzie do składania wysiadają.

Pobawiłem się ręcznie i z czterech ujęć złożyłem jedno. Druga fotka z pojedynczego ujęcia. Wkładka AT95E. Do takiej zabawy będę też musiał sobie wystrugać też jakieś lepsze oświetlenie.