Regulacja wzmacniaczy do elektrostatów

[Karol]

Zakładam ten temat, ulegając sugestywnej argumentacji Wiktora. :)
Proponuję zebrać w nim, wszelkie wiadomości dotyczące regulacji, firmowych wzmacniaczy Staksa.
Mogą to być opisy procedur ze zdjęciami, własne doświadczenia oraz informacje znalezione w sieci czy gdziekolwiek indziej.
Na początek mile widziany byłby opis biasowania lamp i regulacji tranzystorów.
Moim zdaniem, warto byłoby te opisy poprzedzić, choćby niewielką dawką wiedzy teoretycznej.
Przydałby się też informacje, na co należy zwracać szczególną uwagę. Co, gdzie i czym mierzyć.
Którym kondensatorom należałoby się przyjrzeć w pierwszej kolejności i ewentualnie je wymienić, itp rzeczy.
Sam chętnie sprawdzę stan wyregulowania moich wzmacniaczy tranzystorowych, tj.: SRM-313 i SRM-727A.
Wiktor wspominałeś, że takowe procedury istnieją. Proszę o ich umieszczenie w tym wątku.
Miejsce już jest. Tylko pisać ku chwale forum i pożytkowi wszystkich zainteresowanych! :-)

[-Pawel-]

Pozwolę sobie wkleić opis procedury regulacji BIAS dla SRM-007tII autorstwa Roberta (wcześniej miało to być przeniesienie wpisu, jednak w obecnej sytuacji post przeskoczyłby na górę z uwagi na starszą datę):

"Biasowanie STAX SRM-007IIt

pomiar pierwszy: (pierwsze zdjęcie)

Mierzymy napięcia w punktach kontrolnych przy każdej lampie, powinno być wszędzie 0V,
regulujemy potencjometrem TP1, TP2. (idealny wynik 0V)

pomiar drugi: (drugie zdjęcie)

Kanał lewy: (kanał lewy patrząc od czoła wzmacniacza jest po prawej stronie)

Pomiar L+, L- (wyjśćie L+ sonda "+", wyjśćie L- sonda "-" miernika) powinno być również 0V DC, regulujemy potencjometrem TVR1. (idealny wynik 0V)

pomiar trzeci:
L+, ground (wyście L+ sonda "+", wyjście ground sonda "-" tył wzmacniacza,) regulujemy potencjometrem TVR2. (idealy wynik 0V)

Kanał prawy analogicznie R+, R-

uwaga: potencjometry są ekstremalnie czułe, ruch 1mm powoduje wzrost lub spadek napięcia o kilka volt.
Otrzymane wyniki powinny być jak najbliżej wartości 0V, idealne 0V nie zawsze jest możliwe, zadowalający wyniki jest poniżej 1V.


uzyskane przeze mnie wyniki w moim SRM-007tII
pierwszy pomiar: 0,01V do 0,05V
drugi pomiar:  0,2V do 0,5V "

[Karol]

Paweł, no to już coś mamy na dobry początek. :)
A do Ciebie Robercie prośba.
Bądź tak dobry i  sprawdź czy po przeniesieniu, wszystko jest jak należy.
A może od tamtego czasu, masz jakieś nowe wiadomości na ten temat?

[Robeeert1]

rano redagowałem ten tekst jeszcze raz - teraz jest przejrzyście...

[wiktor]

Super, że mamy taki temat. Rzeczywiście, wiele z tych regulacji, adaptacji i ustawień może zrobić prawie każdy. Nie trzeba być elektronikiem, wystarczy ogólna wiedza. Jednak za każdym razem należy zwrócić uwagę na:

BEZPIECZEŃSTWO

Mam na myśli tego, który się tym będzie zajmować i samego urządzenia. Na naszym forum mamy różne zawody. Co dla elektronika jest oczywiste, to dla kogoś innego niekoniecznie. Z góry przepraszam, jeśli ktoś poczuje się dotknięty takim belferskim tonem, ale są też mniej zorientowani, którzy mogą sobie z tym poradzić. Sam tu jestem przykładem, nie mam wykształcenia elektronika, a lubię majsterkowanie i cenię sobie rady fachowców.

Zagadnienia w tym temacie przeplatać się będą z teorią i praktyką. Często pojawiać się będą skróty np. AC, DC lub TVR. Prawie zawsze do tych czynności potrzebny będzie multimetr (nie musi być profi), śrubokręty i plastikowe/ ceramiczne stroiki do potencjometrów (naprawdę niewielki koszt). Polecam teflonowy nożyk, który ma niezliczone zastosowanie w naszym hobby.

Zachęcam do podpowiedzi początkującym - z góry dziękujemy! To tytułem wstępu.

[wiktor]

Procedura regulacji SRM-717 zgodna z instrukcjami Staxa.

Wzmacniacz może być wyregulowany poprzez bliskie zeru ustawienie DC-offsetu. W tym celu należy:

- rozkręcić obudowę i bezpiecznie ustawić wzmacniacz
- podłączyć zasilanie i włączyć urządzenie
- rozgrzać wzmacniacz 10-30 minut
- odłączyć sygnał audio (zalecam wypiąć interkonekty)
- za pomocą cyfrowego woltomierza ustawionego na DC (najlepiej dwóch) lub analogowego wpiętego do gniazdka słuchawkowego według schematu L- i L+ oraz R- i R+ – patrz rys.1
- w kolejnym kroku szukamy 0V regulując potencjometrami TVR 1 i TVR 2 dla każdego kanału z osobna (w sumie 4 TVR) – patrz zdjęcia 2, 3 i 4.

Jak wyregulować kanał lewy i prawy – szczegóły.

1. ustawiamy multimetr na DC do 500V (później można zmniejszyć zakres).

2. ustawiamy każdy potencjometr TVR w centralnej pozycji.

3. wkładamy sondy miernika do pinów gniazdka słuchawkowego między:

a. dla kanału lewego: 3 (L+)  i 4 (L-) według załączonego rysunku 1.
b. dla kanału prawego 2 (R+) i 5 (R-) według załączonego rysunku 1.

Następnie z pomocą wkrętaka plastikowego (odradzam zwykły wkrętak ”-”) kręcimy potencjometrem TVR2 i szukamy wartości blisko zera w zakresie +/-10V.

4. wkładamy sondy miernika do jednego pinu gniazdka i masy obudowy :

a1. dla kanału lewego: 3 (L+)  i masa (GND) według załączonego rysunku 1.

Następnie z pomocą wkrętaka plastikowego kręcimy potencjometrem TVR1 i szukamy wartości blisko zera w zakresie +/-10V.

a2. dla kanału lewego: 4 (L-)  i masa (GND) według załączonego rysunku 1.

Sprawdzamy wartość. Powinna być prawie taka sama (zawsze mniej niż +/-10V) jak w pkt. a1. Jeśli tak nie jest, pokręcić wtedy TVR2.


b1. dla kanału prawego: 2 (R+)  i masa (GND) według załączonego rysunku 1.

Następnie z pomocą wkrętaka plastikowego kręcimy potencjometrem TVR1 i szukamy wartości blisko zera w zakresie +/-10V.

b2. dla kanału lewego: 5 (R-)  i masa (GND) według załączonego rysunku 1.

Sprawdzamy wartość. Powinna być prawie taka sama (zawsze mniej niż +/-10V) jak w pkt. b1. Jeśli tak nie jest, pokręcić wtedy TVR2.


5. Po 30 minutach sprawdzić odczyt DC offsetu na gniazdku R- i R+ oraz L- i L+, ponadto wskazania pinów z masą. Jeśli wartości znacznie zwiększą się, powtórzyć procedurę z pkt.4.


Sugestie, uwagi oraz wnioski z praktyki:

- prowadzić zapiski
- zadbać o dobre oświetlenie
- uważać na metalowe wkrętaki
- wartość offsetu DC między pinami w gniazdku, a wartość offsetu między jednym pinem i masą (GND) nie musi być identyczna – przykład w T2: 0,070V vs. 30V
- używać do pomiaru gniazdko, które rzadziej używamy
- nie wpinać w tym czasie słuchawek
- pamiętać aby wzmacniacz nie dostawał sygnału
- wzmacniacz postawić kilkanaście centymetrów od krawędzi blatu, aby wygodnie wpinać sondy
- uważać aby nie porysować obudowy
- w mierniku powinna być sprawna bateria
- wziąć pod uwagę ryzyko uszkodzenia
- myśleć

...have fan!

[Karol]

Wiktor,
wielkie dzięki za procedurę regulacji SRM-717.
Mam nadzieję, że za jej pomocą będzie można wyregulować i mój SRM-727A.
Obiecuję podzielić się wiedzą, jak to sprawdzę.
 :-)

Po przemyśleniach i odbytej dyskusji, mam prośbę do moderatorów o zmianę nazwy wątku.
Chodzi mi o to żeby temat był bardziej ogólny.
Chciałbym aby można było tu pisać o regulacji wszelkich wzmacniaczy do słuchawek elektrostatycznych.
By i posiadacze np. "Eurydice", Blue Hawaii SE, Headamp Aristaeus, Woo Audio WES, itd., mieli tu swoje miejsce.
Rozumie się samo przez się, że właściciele Orpheusa i HEV 90, też. :-)
Niech wątek służy posiadaczom wszelkich wzmacniaczy do słuchawek elektrostatycznych.
Nie tylko firmy Stax. Zresztą niech piszą tu wszyscy, którzy mają o tych zagadnieniach jakąkolwiek wiedzę.
Przecież niekoniecznie trzeba coś mieć, żeby o tym dużo wiedzieć. :)
Jeżeli trafi ktoś na ciekawe materiały w sieci, niech je tu zamieści podając źródło.
W Internecie jest mnóstwo nieczynnych stron WWW, dlatego niech to nie będzie tylko sam link.
Chodzi o to, żeby ta wiedza była tu, w tym miejscu i była zawsze dostępna.
Proponuję aby wątek nazywał się:

                "Regulacja wzmacniaczy do elektrostatów"

Panowie moderatorzy (czy administratorzy), proszę o zmianę nazwy wątku.
Paweł, możesz zadziałać? :-)

[-Pawel-]

Zadziałane ;-)

Okay, pomierzyłem dzisiaj różnice z obudową i bez w swoim 007tII, oto wyniki jakie otrzymałem.

Zdjęcie 1 i 2 - offset dla R+ R- przy temperaturze 45C w punkcie pomiarowym - założona pokrywa, wzmacniacz rozgrzany, wyregulowany dwa dni wcześniej, offset na poziomie -0,20V.

Zdjęcie 3 i 4 - pokrywa zdjęta, temperatura spada do 35C, a offset zmienia się na -5,23V.

[-Pawel-]

Kolejny pomiar to BIAS na lampach - wszędzie 0,00V - bez zmian.

Po założeniu pokrywy offset wrócił do normy po kilku minutach.

[MAG]

Po takich instrukcjach które wkleili tutaj Robert i Wiktor zabrałem się za sprawdzenie parametrów w moim SRM-717.
Wzmacniacz wymagał lekkiej korekty ale sama procedura opisana przez kolegów jest dla mnie amatora jasno zrozumiała.
Sprawdziłem wyregulowałem i gram.
Obserwacja jest taka że różnica pomiędzy kanałami jest i do końca ciężko jest potencjometrami wyregulować z precyzją do zera, s bardzo czułe, różnica nie jest duża w wartościach a co najważniejsze wynik jest lepszy niż przed:)

Proszę jeszcze kolegów o podobną instrukcję do T1 i 007t.

Dziękuje bardzo za temat i pomocny instruktaż.

[Fatso]

Kolejny pomiar to BIAS na lampach - wszędzie 0,00V - bez zmian.

Po założeniu pokrywy offset wrócił do normy po kilku minutach.

i Prawidłowo.

[Ged]

Panowie
Mam już mój "wymarzony" przedwzmacniacz. Podłączyłem 717 jako końcówkę mocy. I co ? Pojawia się buczenie.
A wiecie, że nie lubię buczenia/brumienia itp. Wręcz jestem tropicielem brumienia. Rozumiem, że to w związku z tym, że moc wzmacniacza jest odkręcona ma maxa, ale czy tak ma być ? Przełączyłem z powrotem na tryb "Variable" czyli mam dwa przedwzmacniacze w torze :(
I druga rzecz - jak mam podłączone dwa/trzy wyjścia w przedwzmacniaczu, a w Staxie przełączę RCA-XLR to zmienia się dźwięk w  . . . kolumnach. Ciekawe prawda ? Masz tak samo Wiktorze ? Czy Twój Accu nie reaguje na takie zmiany ?
Pozdrawiam
WŁ

[Krzysztof_M]

Nie mylmy przedwzmacniacza z pojedynczym potencjometrem w torze :-)
Przełączając 717 w tryb regulacji nic strasznego nie wprowadziłeś w torze, jedynie potencjometr, który znajduje się na samym początku całego tego wzmacniacza. Rąk bym nie załamywał nadmiarem tych elementów w torze, chociaż wiadomo - im mniej tym lepiej :-)

Brum może wynikać z pętli masy jeśli preamp ma masę sygnału galwanicznie połączoną z przewodem ochronnym gniazda zasilania.
Wyłączając potencjometr automatycznie wzmacniacz jest wyczulony w maksymalnym stopniu, więc alergicznie reaguje na wszelkie anomalie.
Ale za mało mamy danych do analizy problemu. Zresztą nawet po poznaniu wszystkich drobiazgów nie ma gwarancji, że da się ten problem rozwiązać w prosty sposób :-(

[Ged]

Krzysztof
Dzięki za szybką odpowiedź. To nie jest bardzo mocne brumienie tylko lekkie buczenie i słychać je tak samo jak przekręci się gałką wzmacniacza maksymalnie w prawo w trybie "variable".
Czy coś można z tym zrobić czy tak ma być ?

[Krzysztof_M]

Może pomóc żonglerka kablami sieciowymi - wbrew pozorom gorsze mogą zmniejszyć brum - ale to tylko pod warunkiem, że akurat to jest przyczyną.

Drugim źródłem może być za słabe ekranowanie kabli sygnałowych. Wbrew pozorom wiele egzotycznych audiofilskich  kabli ma czasami jakieś namiastki ekranu.
W wielu wypadkach taki szczątkowy ekran albo nawet jego brak nie przeszkadzają, zmniejsza się pojemnośc takiego kabla, i różne inne czarodziejskie parametry.
Ale wzmacniacze dla słuchawek elektrostatycznych posiadają przeogromne wzmocnienie, na ogól x500 to minimum.
Stąd wszelkie, nawet najdrobniejsze problemy w systemie, normalnie niezauważalne, tutaj są jakby przez lupę powiększane.
Więc drugą rzeczą jakiej możesz się przyjrzeć to właśnie kable sygnałowe. Przejście na XLR powinno w znaczącym stopniu wtedy pomóc.
Gorzej jeśli już jesteś po XLR połączony. Wtedy brum może pochodzić nawet z preampu.

Śledzenie brumu i jego przyczyn, a potem jego usuwanie to czasami zabawa taka, że głowa mała :-)