Rozmiar twojego pomieszczenia odsłuchowego, kształt, specyficzne wymiary, tekstury ścian, podłogi i sufit wpływają na koloryt dźwięku. Słaba akustyka to jedna z podstawowych przeszkód w tworzeniu znakomitych miksów i znakomicie nagranych ścieżek. Źle brzmiące pomieszczenie działa jak filtr, który uniemożliwia uchwycenie różnic między dźwiękami ekwiwalentnymi, co można porównać do różnic między ciemną a jasną zielenią, błękitem i turkusem. Czy zdarzyło Ci się dodać trochę dołu do basa lub stopy by poprawić płytkie brzmienie, a później okazywało się, że w innym miejscu brzmi on dudniąco? Może jest tak, że twoje pomieszczenie odsłuchowe po prostu tłumi częstotliwości w korygowanym zakresie. Sytuacja może również wyglądać inaczej mianowicie inne pomieszczenie podbija nieskie częstotliwości i stąd nieciekawe dudnienie. I tu dochodzimy do bardzo istotnej, z naszego punku widzenia, informacji. Nie możemy zmienić akustyki barów, wind, taksówek, dyskotek, itd. Możesz za to zmienić akustykę swojego pomieszczenia odsłuchowego tak , aby uniknąć kumulowania się jakichkolwiek odchyleń. W naszym serwisie znajdziecie informacje w jaki sposób możecie polepszyć akustykę pomieszczeń oraz jak poprawić izolację akustyczną waszego studia lub sali prób.
Pomieszczenie
Jakość i przydatność akustyczna pomieszczeń służących do zapisu i odtwarzania dźwięku zależy m.in. od dwóch podstawowych parametrów:
- charakterystyki i wielkości czasu pogłosu,
- poziomu zakłóceń.
Pogłos występuje, gdy dźwięk odbija się wielokrotnie od powierzchni pomieszczenia i utrzymuje się przez pewien czas, po wyłączeniu źródła dźwięku. Czas pogłosu mierzony jest od chwili ustania źródła dźwięku do momentu spadku ciśnienia akustycznego w pomieszczeniu o 60 dB. Czas pogłosu w studio nagrań muzyki popularnej powinien wynosić około 0.4 sekundy. Wytłumienia zbyt "żywych" pomieszczeń można dokonać w prosty sposób, stosując panele pochłaniające. Wysokie częstotliwości doskonale pochłaniają takie materiały jak np. wełna mineralna, wata szklana, itp. Ustawienie paneli wykonanych z wełny mineralnej, w pewnej odległości od ściany powoduje, iż sprawdzają się one również w pochłanianiu częstotliwości środkowych. Natomiast, aby efektywnie tłumić niskie tony należy zwiększyć grubość panelu. Podstawową zasadą stosowaną podczas wytłumiania pomieszczenia jest przeprowadzenie tej operacji tak, aby czas pogłosu dla każdego pasma był taki sam. Gdy wytłumimy zbytnio średnie i wysokie częstotliwości, a niskie będą miały dłuższy czas pogłosu, to w efekcie nagrywany i odtwarzany dźwięk może być matowy i dudniący. Należy również zwrócić uwagę na to, aby zbytnio nie wytłumić pomieszczenia, gdyż pewna doza pogłosu wprowadza do muzyki więcej żywiołowości i tzw. "powietrza". Ważnym czynnikiem wpływającym na jakość odtwarzania dźwięku w pomieszczeniu jest jego wielkość i stosunek wymiaru wysokości do szerokości i długości. Według norm minimalna powierzchnia pomieszczenia studyjnego powinna wynosić 20 m2. Natomiast optymalne stosunki wysokości / szerokości / długości wynoszą odpowiednio : 1 / 1.14 / 1.39, 1 /1.28 /1.54, 1 /1.6 / 2.33. W małych i źle zwymiarowanych pomieszczeniach mogą powstawać dudnienia, wywołane m.in. falami stojącymi. Przemyśl sposób rozmieszczenia głośników wewnątrz pomieszczenia. Musisz mieć pewność, że przestrzeń za kolumnami i po bokach każdej z nich jest jednakowa strukturalnie. Nie może być tak, że za lewą kolumną jest okno, a za prawą nie wytłumiona ściana. Jednorodne środowisko akustyczne w okolicach monitorów ma duże znaczenia dla poprawnego odsłuchu. Kolejnym istotnym czynnikiem jest odległość między monitorami a ścianami pomieszczenia. Optymalna odległość zależy od rodzaju kolumn. Niektórzy wytwórcy informują swoich klientów o zalecanych odległościach od ścian - warto wziąć te informacje pod uwagę. Generalnie w przypadku małych odsłuchów bliskiego pola odległość od ścian powinna wynosić co najmniej 50 cm, a równoboczny trójkąt stworzony przez odsłuchy i głowę realizatora powinien mieć długość boku 2 metry. Odległość między głośnikami a ścianą ma znaczny wpływ na odsłuch najniższych częstotliwości. Należy zwrócić uwagę na różnice w czasie docierania do twoich uszu dźwięku bezpośredniego z głośników i dźwięku odbitego od ścian. Szczególnie niebezpieczne akustycznie jest tzw. pierwsze odbicie, które w większości wypadków wymaga zniwelowania za pomocą ustrojów rozpraszających dźwięk.
Fale stojące i jak sobie z nimi poradzić
Jeśli niektóre dźwięki basowe sprawiają wrażenie dudniących, a inne szybko zanikają, wina leży po stronie tzw. fal stojących. W zależności od tego gdzie siedzisz podczas miksowania, będziesz słyszeć określone częstotliwości basowe - albo znacznie głośniej, albo znacznie ciszej niż brzmią one w rzeczywistości. Jeśli twoje pomieszczenie powoduje falę stojącą przy 98 Hz, pusta struna G gitary basowej będzie brzmiała albo dudniąco albo zdecydowanie ciszej, w zależności od miejsca odsłuchu. Fala odbita i bezpośrednia biegną w tym przypadku po tej samej drodze tworząc falę stojącą. Tworzą się brzuśce i węzły ciśnienia akustycznego. W punkcie brzuśca słychać bardzo głośny dźwięk, natomiast w węźle nie słychać nic. Jednym ze sposobów na uniknięcie tego zjawiska jest zastosowanie w pomieszczeniu nierównoległych, względem siebie powierzchni ścian. Izolacja jest zabiegiem mającym na celu zniwelowanie efektu przedostawania się dźwięku poza ściany (zewnętrzne i działowe) pomieszczeń studyjnych. Efektywność pochłaniania (tłumienia) dźwięku określana jest mianem wskaźnika redukcji dźwięku, mierzonego w decybelach (dB). Jest on określany dla różnych elementów pochłaniających fale dźwiękowe, np. ściana z cegły posiada współczynnik równy 45dB, a podwójna ściana z zastosowaniem szczeliny powietrznej o szerokości 1 metra, około 90dB. Niestety izolacja akustyczna jest mniej efektywna dla niskich częstotliwości. Dlatego efektywność pochłaniania dźwięku mierzy się najczęściej dla różnych przedziałów częstotliwości. Ważnym zjawiskiem podczas projektowania izolacji jest tzw. prawo masy, które mówi, że w przypadku podwojenia masy ściany transmisja dźwięku przez nią obniży się o połowę.
Jeśli konkretna częstotliwość brzmi dudniąco lub zbyt słabo, przesuń się o 30 cm w kierunku głośników lub do tyłu, opuszczając w ten sposób miejsce podbicia czy obcięcia podejrzanej fali stojącej. Jeśli poziom problematycznej fali zmieni się dramatycznie, nie podbijaj ani nie tłum korekcją!!! To co słyszysz to fala stojąca a nie miksowane nagranie.
Izolacja akustyczna
Aby powstrzymać dźwięk przed swobodnym przedostawaniem się z i do pomieszczenia potrzebna jest masa. Im cięższa bariera tym lepiej poradzi sobie ona ze stłumieniem dźwięku. Należy pamiętać, że tak jak w realizacji najistotniejsza jest redukcja słabych punktów, tak i izolacja akustyczna przedstawia się tak jak wyglądają jej najsłabsze punkty. Oczywiście dobrze by było gdyby w naszym pomieszczeniu nie było okien ponieważ okna łatwo wprowadzane są w drgania. Wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem jest zamontowanie winylowej bariery na okno. Niektóre firmy sprzedają to w arkuszach. Bariera taka posiada ok. 6mm grubości, przepuszcza naturalne światło i daje wskaźnik STC na poziomie 26 dB(STC - Sound Transmission Class - klasa transmisji dźwięku). Alternatywnym rozwiązaniem może być również pikowana osłona z włókna szklanego. Na podobnej zasadzie należy obchodzić się z drzwiami, gdyż również stanowią one słaby punkt akustyczny naszego studia.
Nie bój się eksperymentów, własnych poszukiwań i odważnych pomysłów. Jest to najlepszy sposób na zdobycie doświadczenia. Nawet rewelacyjnie wytłumione pomieszczenie wcale nie stanowi klucza do sukcesu. Możesz napotkać problemy przy odbiorze niskich tonów. I jeszcze jedno - tak jak uczysz się swoich odsłuchów, tak uczysz się akustyki swojego pomieszczenia, jeśli miksy, które wychodzą od ciebie wszędzie brzmią tak jak powinny oznacza to, że otrzymałeś nagrodę za włożoną pracę.
Reżyserka
Pamiętać należy, że to akustyka reżyserki i całego studia ma zasadnicze znaczenie dla jakości produkcji. W większości przypadków małe i średnie pomieszczenia charakteryzują się podbijaniem określonych częstotliwości, czasami nawet o 10 dB. Ściana, przy której stoją głośniki powinna być jak najbardziej symetryczna. Odsłuchy należy ustawić również w sposób symetryczny - tzn. jeśli lewy głośnik stawiamy 0,5 m od lewej ściany to prawy głośnik 0,5 m od prawej ściany. Takie ustawienie zapewnia nam równomierne przenoszenie energii basowej. Należy pamiętać o tym, aby głośniki wysokotonowe znajdowały się na wysokości twoich uszu kiedy siedzisz. Unikaj takich ustawień głośnika, w których jego odległość od przeszkód ( ściana, sufit, podłoga) będzie równa. Zapytasz: Jak sprawdzę, czy moje odsłuchy są optymalnie ustawione? Eksperymentuj ! Włącz utwór, który znasz dobrze i wielokrotnie analizowałeś w nim brzmienie basa ustaw monitory tak, aby znany ci bas brzmiał jak najlepiej, jak najpełniej i na razie nie przejmuj się zbytnio jeśli mimo twoich starań bas brzmi nierówno, zabrzmi właściwie jeśli właściwie przystosujesz akustycznie pomieszczenie. Monitory powinny być umieszczone na stabilnym podłożu tak abyś mógł kontrolować obraz stereo. Ja osobiście korzystam z dodatkowego wytłumienia pod monitorami mianowicie z piankowych podkładek po mysz , sprawdź to! Jeśli dysponujesz subwooferem chyba najbardziej logicznym zdaje się być umieszczenie go pośrodku panoramy stereo. Ale jeśli dobrze brzmi w rogu, a jest i taka teoria postaw go tam - eksperymentuj!
Przestrzeń znajdująca się między słuchaczem a głośnikami powinna być całkowicie martwa akustycznie by w ten sposób polepszyć kierunkowość sygnału i zminimalizować odbicia wysokich częstotliwości mogące zakłócić obraz przestrzenny dźwięku. Przestrzeń znajdująca się za słuchaczem może być bardziej żywa, lecz wszelkie równe krawędzie płaszczyzn powinny zostać złamane za pomocą różnych, umieszczonych w miejscach strategicznych przedmiotów rozpraszających dźwięk. Na przykład puste regały powinny być wypełnione książkami, które w ten sposób rozproszą dźwięk w miejscu, gdzie mogłaby się wytworzyć niekorzystna przestrzeń podatna akustycznie. Sufit należy wykończyć za pomocą specjalnych płyt rozpraszających fale dźwiękowe, kasetonów o nieregularnej fakturze, itp.
Na koniec
Było to już wielokrotnie powtarzane, że fale stojące są w stanie zmienić proces miksowania w prawdziwy koszmar. Efekt jest taki, że nasze monitory uwypuklają bądź ścinają określone częstotliwości. W procesie poszukiwań kłopotliwych fal polecam zastosować generator fali sinusoidalnej i własne ucho. Podaj sygnał z oscylatora lub odtwarzacza CD na monitory i siedząc w pozycji mikserskiej powoli zmieniaj częstotliwości basowe od 20 do 300 Hz. Zapewne usłyszysz, że przy pewnych częstotliwościach fala sinusoidalna jest głośniejsza albo prawie zupełnie zanika. Oznacza to zazwyczaj, że przy tych częstotliwościach pojawia się fala stojąca. Fale stojące sprawiają, że w rogach pomieszczenia i miejscach ich stykania się z podłogą i sufitem kumuluje się ciśnienie dźwięku. Ustaw generator fali sinusoidalnej lub włącz ciągłe odtwarzanie tej częstotliwości, przy której występują anomalie i obejdź wkoło pomieszczenie odsłuchowe. Odsłuchaj dokładnie kąty i różne miejsca wzdłuż łączenia ściany i sufitu oraz ściany i podłogi. Wszędzie tam, gdzie dźwięk robi się znacząco wzmocniony, skupiona jest energia danego trybu pomieszczenia ( tzn. nagromadzenie ciśnienia). Wprowadzając w tym miejscu pułapkę basową, wprowadzisz tłumienie odpowiedniej fali stojącej.
1. Usiądź w miejscu odsłuchowym twarzą do monitorów. Twoja głowa i zestawy głośnikowe powinny tworzyć trójkąt równoboczny.
2. Weź małe ręczne lusterko i poproś przyjaciela by stanął z nim naprzeciwko ściany znajdującej się po twojej prawej stronie. Niech porusza się z lusterkiem wzdłuż ściany do momentu, aż kątem oka zobaczysz w nim odbicie głośnika wysokotonowego prawego monitora. Zaznacz na ścianie miejsce położenia lusterka. Powtórz powyższe czynności dla lewego monitora.
3. Po zaznaczeniu miejsc pierwszego odbicia po twojej lewej i prawej stronie, rozejrzyj się uważnie w poszukiwaniu twardych płaszczyzn powodujących odbicia i znajdujących się w podobnej odległości od twojej głowy jak zaznaczone uprzednio punkty. Możesz znaleźć kłopotliwe obszary na suficie, podłodze, konsolecie mikserskiej, w postaci raka ze sprzętem, czy obudowy bądź monitora komputera. Naszym celem jest redukcja tak wielu płaszczyzn odbicia jak tylko to możliwe. Jeśli nie jesteś w stanie zlikwidować bardzo kłopotliwych miejsc, spróbuj zmienić położenie monitorów i punktu odsłuchu.
Inną metodą jest montaż na ścianie powierzchni nachylonych pod kątem odbijających dźwięk do tyłu pomieszczenia. Rozmieść rozpraszacze wzdłuż tylnej ściany aby uchronić się przed odbiciem dźwięku z powrotem w kierunku słuchającego. Najtańszą metodą wytłumienia tylnej ściany jest postawienie nań regału z książkami i innymi drobiazgami zwykle stojącymi w takich miejscach. Rozwiązanie to nie jest tak efektywne jak wykorzystanie profesjonalnych dyfuzorów akustycznych, niemniej jednak w większości wypadków zdaje egzamin. Zasadniczym celem naszych działań jest przecież pochłonięcie jak największej ilości energii akustycznej i uniemożliwienie odbicia dźwięku i jego powrotu do słuchającego. Przez klaskanie lub stukanie pałeczkami perkusyjnymi o siebie możesz uzyskać pożyteczne informacje na temat akustyki danego pomieszczenia. Jeśli usłyszysz trzepoczące się echo, dzwonienie lub wyraźną falę stojącą (wyraźnie głośniejszą, wybrzmiewającą częstotliwość), spróbuj znaleźć miejsce, skąd owe dźwięki dochodzą. Akustyczne anomalie są powodowane przez fale dźwiękowe odbijające się między dwoma płaszczyznami (np. równoległymi, gładkimi ścianami). Zjawisko to może zostać zlikwidowane przez postawienie przegród akustycznych na drodze fal dźwiękowy. Mogą to być ustroje rozpraszające, ekrany akustyczne, podwieszane ścianki, lub meble.
Artykuł nie jest mojego autorstwa, oryginalnie znajdował się na nieistniejącym już serwisie: studio.use.pl
