Odsłuchy
Zapewne wielu wam jest znana prawidłowość, że dobrze skonfigurowany sprzęt do odsłuchu materiału stanowi połowę sukcesu. Jest w tym wiele prawdy - dobry odsłuch może pomóc niejednemu nagraniu. Zdarza się bardzo rzadko, że realizator pracując z niewłaściwymi głośnikami na tyle je zna, że jest w stanie perfekcyjnie zmiksować materiał. Postaram się pokazać wam aspekty korzystania z monitorów, słuchawek i zwykłych głośników. Właściwie jedynie monitory bliskiego pola mogą mieć zastosowanie w studiach projektowych. Zasada numer jeden - w trakcie miksowania słuchawki powinny iść w kąt. Często spotykam się z tego typu stwierdzeniami. Ja jednak uważam, że jest w tym połowa prawdy. Zawsze w trakcie miksów posiłkuję się słuchwkami, zwłaszcz, gdy jestem po kilku godzinach pracy i mój słuch średnio daje sobie radę z wychwyceniem niuansów dźwiękowych. Wówczas dobra para słuchawek okazuje się, moim zdaniem niezastąpiona. Należy jednak pamiętać, że miksy robione tylko przy wykorzystaniu słuchawek w momencie przejścia na odsłuchy znacznie stracą na atrajcyjności. Dobre monitory charakteryzują się płaską charakterystyką przenoszenia. W praktyce oznacza to , że żadne z pasm nie jest ani tłumione ani podbijane w stosunku do oryginalnej zawartości materiału. Kwastią bardzo ważną w monitorach są zwrotnice, które służą do podziału pełnego pasma na mniejsze. Profesjonalne odsłuchy wykorzystują z reguły tylko dwa głośniki, gdy w domowych zestawch znajdziemy ich trzy lub więcej. Ile jest głośników, na tyle pasm zostaje podzielone pasmo główne. A każdy taki podział to dodatkowy filtr. Oczywiście olbrzymie znaczenie ma również jakość zwrotnic, ale to temat na osobny rozdział. Kolejnym aspektem jest kierunkowość głosników, która w domowych zestawach ma dużo gorsze rozwiązania niż w monitorach. W wyniku zastosowania dużej ilości głośników powstaja przesunięcia fazowe, które znacznie modyfikują dźwięk dobiegający do realizatora. Tak jak zwyczajne kolumny hifi nie spacjalnie nadają się do pracy przy realizacji, tak również wzmacniacze mocy przeznaczone do zastosowań domowych niespecjalnie będą się sprawdzać przy realizacji. Dlaczego? otóż brak im liniowości. Jednym z dobrych rozwiązań jest zastosowanie odsłuchów aktywnych, czyli z dedykowanym wzmacniaczem wewnątrz kolumny. Problem dopasowania wzmacniacza do monitorów mamy rozwiązany a i wspomniana liniowość winna być na wysokim poziomie. Współczesne monitory bliskiego pola z racji na coraz lepsze ich właściwości brzmieniowe zaczynają pełnić funkcję monitorów głównych, będąc dla realizatora zasadniczym punktem odniesienia. Jednym z ważniejszych zadań tych niewielkich zazwyczaj zestawów jest w takim wypadku jak najlepsza emulacja głośników znajdujących się u odbiorców muzyki. Oczywiście spełniają one także funkcje typowo kontrolne pozwalając na ustawienie właściwych proporcji brzmieniowych, odpowiedniej korekcji, rozmieszczenia w panoramie, itp. Niektóre monitory bliskiego pola są znacznie lepsze pod względem wierności odtwarzania - oczywiście w zakresie ich użytecznego pasma przenoszenia - niż duże systemy głośnikowe stosowane jako monitory główne. Wszystkie dane techniczne dotyczące zestawu głośnikowego uzyskiwane są za pomocą pomiarów w miejscu zwanym komorą bezechową. Jest to idealne środowisko, gdzie występowanie odbić dźwięku zredukowano niemal do zera za pomocą materiałów tłumiących i ścian o specjalnej konstrukcji. W praktyce jednak zestaw taki pracuje w środowisku rzeczywistym, gdzie odbicia dźwięku są zjawiskiem powszechnym i nawet przy kierunkowej pracy monitorów bliskiego pola mają one wpływ na odbiór dźwięku przez nasz zmysł słuchu. Właściwości fizyczne pomieszczenia odsłuchowego nie pozostają bez wpływu także na parametry odtwarzanego sygnału, który z pewnością będzie się różnił od takiego samego, odtwarzanego w warunkach idealnych. Jeżeli zatem podczas miksowania materiału na swoich nowych monitorach stwierdzasz, że coś jest nie tak z brzmieniem, nie zanoś ich od razu do sklepu lecz weź pod uwagę także inne czynniki. Symetryczne rozmieszczenie monitorów względem płaskich powierzchni wytyczających granicę studia (ściany, sufit, podłoga) sprzyja eksponowaniu przez zestawy niskich tonów zawartych w materiale dźwiękowym. Nawet konsoleta nagrywająca, będąca w istocie przedmiotem płaskim znajdującym się blisko monitorów, także powoduje problemy z odbiciami dźwięku, lecz już w zakresie wysokich tonów. Odbicia dźwięku od ściany przeciwległej jakkolwiek są zjawiskiem akustycznym uznawanym za szkodliwe, można na drodze eksperymentalnej wykorzystać do własnych celów, optymalizując w ten sposób odtwarzanie niskich tonów. Najlepszym przyrządem pomiarowym okazuje się w takim wypadku ludzkie ucho. Jako generator sygnału służyć może karta dźwiękowa komputera wyposażonego w dowolny program do edycji próbek. Zrób pętlę składającą się z kilku uderzeń dużego bębna od zestawu perkusyjnego. Podczas jej odtwarzania słuchaj zmian charakteru dźwięku towarzyszących zmianom w usytuowaniu głośników. W trakcie korygowania ustawienia monitorów znajdziesz z pewnością miejsca gdzie podstawowa częstotliwość rezonansowa instrumentu zabrzmi naturalnie oraz inne obszary, gdzie zabrzmi płasko i mało plastycznie. Zmieniaj wysokość dźwięku odtwarzanej próbki i kontroluj czy dla innej częstotliwości zmienił się odsłuch. Jeżeli tak, dalej próbuj znaleźć optymalne położenie kolumn, miksera i miejsca dla realizatora. Do ustawienia właściwego odsłuchu wysokich tonów (a co za tym idzie obrazu stereo) korzystaj z wzorcowego materiału dźwiękowego przełączanego zamiennie mono-stereo. Obraz dźwiękowy powinien być lokalizowany dokładnie między głośnikami. Jeżeli masz z tym poważne problemy, sprawdź biegunowość przewodów łączących zestawy głośnikowe ze wzmacniaczem mocy. Głośniki wysokotonowe mogą mieć duże pole rozproszenia dźwięku zatem zwróć uwagę na minimalizację zjawiska potencjalnych odbić od blisko znajdujących się przedmiotów. Oprócz wymienionych czynników duże znaczenie mają ustawienia poziomu głośności odsłuchu, rozmieszczenie realizowanego materiału w panoramie dźwiękowej i właściwe okablowanie. Warto popracować także nad odległością wzajemną głośników.
Woofery
Średnica membrany głośnika niskotonowego ma bardzo duże znaczenie przy odtwarzaniu niskich tonów, i pod tym kątem musisz spojrzeć na ten wymiar jeśli lubisz dużo basów. Większość monitorów bliskiego pola używa 6 -do calowych głośników niskotonowych, które nie są najlepsze do odtwarzania najniższych dźwięków muzycznych. Pamiętamy cały czas, że najniższy dźwięk gitary basowej to 41,251-lz a większość monitorów bliskiego pola już przy 801-lz zazwyczaj kończy swoje liniowe przenoszenie. W takim wypadku można zastosować subwoofery, które oprócz efektywnego odtwarzania najniższych dźwięków sygnału akustycznego odciążają monitory od bardzo energetycznych niskich częstotliwości, przez co znacznie poprawia się ich sprawność w zakresie średnicy i góry pasma. Jednak woofery nie mogą być stosowane jako lekarstwo na wszystkie problemy z niskimi tonami. Zanim zdecydujesz się na ich zakup, zrób wszystko co tylko możliwe by tego uniknąć. Czasem niezłym posunięciem jest zastosowanie monitorów bliskiego pola z 8 calowym wooferem. Ponieważ warunki, w których dokonujemy odsłuchu, są niedoskonałe, należy koniecznie poznać odpowiedź częstotliwościową naszego systemu. Załóżmy np., że miks brzmi w naszym studio bardzo dobrze, ale odsłuchany w wysokiej klasy studio z doskonałym systemem odsłuchu ma zbyt ciężki bas. Oznacza to, że nasze monitory słabo odtwarzają niskie częstotliwości. Jest to typowy problem dotyczący studiów zlokalizowanych w niewielkich pomieszczeniach. W takiej sytuacji wiadomo więc już, że w następnych produkcjach poziom basu powinien być nieco niższy od tego, który w naszych warunkach zapewnia właściwe brzmienie. Warto porównać zakresy częstotliwości średnich oraz wysokich. Jeśli np. w naszym systemie wokal wybija się ponad akompaniament, a w innych pozostaje nieco w tle, oznacza to, że nasze monitory podbijają tony średnie. Należy to skompensować zmniejszając podczas zgrania zakres wysokiego dołu pasma. Wszystko, co dotąd przeczytaliście przemawia za tym, że zamierzających miksować czeka proces uczenia się. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na własny zmysł słuchu, następnie na akustykę pomieszczenia, na koniec zaś na monitory. Po znalezieniu dobrego miejsca na postawienie monitorów, takiego, którego nie będzie trzeba szybko zmienić, należy poznać ich brzmienie, tak aby nauczyć się kompensować wszelkie anomalie odpowiedzi częstotliwościowej. Im więcej słuchamy, tym lepiej wykształca się nasz zmysł słuchu. Staje się on także uzależniony od wykorzystywanych głośników. Niektórzy producenci wożą ze sobą swe ulubione monitory na sesje nagraniowe, by mieć możliwość porównania brzmienia nagrań przez głośniki studyjne z brzmieniem uzyskiwanym w przypadku bardzo dobrze znanych im głośników. Dobrą stroną całej tej sytuacji jest to, że nawet jeśli nie jesteśmy w stanie pozwolić sobie na najlepszy zestaw do odsłuchu, pełne poznanie własności naszego systemu umożliwi nam tworzenie takich nagrań, które będą miały dobre brzmienie przy odtwarzaniu w różnych systemach, l o to przede wszystkim chodzi.
Artykuł nie jest mojego autorstwa, oryginalnie znajdował się na nieistniejącym już serwisie: studio.use.pl
