OBUDOWA
W bliskim polu z racji mniejszego udziału odbić w dźwięku, a co za tym idzie znacznie mniejszego wpływu tzw. "room gain" niż przy klasycznym odsłuchu bardziej liczy się bezechowe f3. Ten konkretny projekt dodatkowo, jako że posiada pasywną zwrotnicę nie może liczyć na pomoc elektronicznej korekcji niskich częstotliwości.
Port dla prawidłowego funkcjonowania w takich warunkach musi być umieszczony możliwie blisko słuchacza, czyli najlepiej na przedniej ściance. Nie chodzi tu wcale o odbicie od tylniej ściany, która często może znajdować się blisko kolumn, lecz o różnicę odległości między portem, przetwornikiem, a uchem słuchacza. Ze względu na znaczną różnicę odległości zamontowany z tyłu port może stracić nawet kilka db w stosunku do portu umieszczonego z przodu kolumny. Jak łatwo zauważyć zdecydowana większość komercyjnych konstrukcji o przeznaczeniu do odsłuchu w bliskim polu, ma właśnie tak umiejscowiony port.
W związku ze wspomnianym znikomym wpływem room gain w bliskim polu, początkowo założyłem dość płaskie strojenie w okolicach 45Hz. Jak się okazało w pomiarach impedancji, program symulacyjny się pomylił i wyszło około 40Hz. Po dłuższym odsłuchu zdecydowałem się pozostawić takie strojenie, choć w tym miejscu zachęcam do eksperymentów. Wystarczy kupić dwa komplety rurek, cała długość daje wspomniane okolice 40Hz, skracając drugi komplet można dojść w okolice 45Hz, group delay nadal jest dobry, zaś pojawia się odrobinę więcej średniego basu - oba rozwiązania są poprawne, kwestia osobistych preferencji. Wyższego niż 45Hz strojenia nie polecam. Strojenie w okolicach 50Hz i powyżej zaowocuje stereotypowym, monotonnym "graniem z rury", znanym z niektórych kolumn komercyjnych, gdzie konstruktorzy starając się za wszelką cenę wyciągnąć dużo basu z małych przetworników używają wysoko storjonych portów. Poza tym wysokie strojenie znacznie zwiększa ryzyko przesterowania wychyleniowego przetwornika poniżej częstotliwości rezonansowej bass reflexu, gdzie jego wytrzymałość amplitudowa drastycznie spada.
Z racji na ograniczoną ilość miejsca na przedniej ściance zdecydowałem się na użycie dwóch portów o średnicy 35mm, które dają łączną powirzchnię wylotu na zbliżonym poziomie do pojedyńczego portu 50mm (2x35mm = 19,2cm2 ; 1x50mm = 19,6 cm2). Wspomniane strojenie w okolicach 40hz zostało uzyskane przy użyciu całej długości rurek, równej 165mm.
Objętośc wewnetrzna obudowy to około 15 litrów netto. Od tego teoretycznie trzeba odjąc objętośc zajmowaną przez zwrotnice, przetworniki oraz porty bass reflex. W praktyce jest to równoważone przez wytłumienie objetościowe, które zwiększa objętośc "widzianą" przez głośnik. Wszystkie ścianki oprócz przedniej najpierw pokryłem matą bitumiczną redukującą drgania w zakresie rezonanasu materiałów drewnopochodnych. Wbrew pozorom nie ma potrzeby dokładnego wyklejania calej powierzchni ścianek, wystarczy wyklejenie większości ich powierzchni. Następnie wykleijłem całą obudowę oprócz frontu wytłumieniem filcowym o grubości około 12-15mm. Kluczowe obszary wnętrza, czyli odcinek góra/dół gdzie wytłumia się najdłuższą falę oraz tył gdzie poprzez dodatkowe tłumienie redukuje się powracanie odbitych fal przez membranę dodatkowo wytłumiłem wełną owczą. Zastosowałem czystą wełnę owczą z Polinku w formie maty, ktora bardzo dobrze się układa i zostaje na miejscu nawet bez kleju. Można tez użyć materiału z wełny z domieszkami poliestru typu MDM3 Monacora, ważne żeby wytłumienie nie blokowało wentylacji midwoofera oraz portów bass reflex.
Rys.1
Rysunek przedstawia dokładnie zwymiarowaną kopie egzemplarza, który został zbudowany oraz pomierzony. Najważniejsze przy budowie jest zachowanie dokładnie tych samych wymiarów przedniej ścianki i rozmieszczenia przetworników. Przesunięcie przetworników wpłynie na dyfrakcje, a co za tym idzie na charakterystykę przetwarzania optymalizowaną pod konkretny układ przedniej ścianki. To co jest za głośnikami należy już do Was, objetość można zmieniać porzez zwiększanie/zmniejszanie głębokości, czy zastosowanie grubszych ścianek. Lokalizacja portów bass refex również nie jest obowiązkowa, o tym więcej w rozdziale o opcjach.
