Poniewaz ten temat beda czytaly rozne osoby, ktore niekoniecznie moga wiedziec czym rozni sie MLTL od BR i dlaczego warto je budowac, to napisze krotko o co w tym chodzi.
Dla tych, ktorzy chca podejsc do tematu glebiej, bez ogolnikow polecam lekture :
http://www.tiffe.de/roehren/ML_TQWT.pdfOraz krotka lekturka, niestety bez obrazkow ale najwazniejsza jest tam tresc :
http://www.brinesacoustics.com/Pages/QWR_not_BR.htmlPrzekladajac to na krotkie, zwiezle i po polsku. Rezonas falowy wystepujacy w obudowie, ktora ma ksztalt tunelu, rury mozna porownac do rezonansu plastikowej linijki, przytwierdzonej do konca stolu. Kiedy uderzymy w linijke, jej dlugosc i masa okresli nam rezonans. Przesuwajac linike w glab stolu skracamy jej dlugosc oraz mase ruchoma, co przeklada sie na podwyzszenie rezonansu. Jak obnizyc rezonans jesli nie da sie wydluzyc liniki? Trzeba dodac ruchoma mase na jej koncu. Analogicznie dziala obudowa TL, na ktorej koncu ( lub blisko jej konca ) umiescimy port. Masa powietrza w tunelu falowodu, zostaje dociazona masa ruchoma powietrza w porcie, dajac nam nizszy rezonans calego ukladu. Zeby udowodnic te teorie, wystarczy przeniesc port na srodek tunelu falowodu, co spowoduje podwyzszenie rezonansu. Czyli majac dokladnie taka sama pojemnosc tunelu, mozemy wplynac na rezonans miejscem umieszczenia portu. W typowej obudowie BR znaczenie ma wylacznie pojemnosc, a nie miejsce portu.
Zastosowanie obudowy w ksztalcie slupa, tak aby wykorzystac rezonans cwiercfalowy, daje nam pewne korzysci w stosunku do obudowy BR. Korzyscia jest fakt, ze przy tej samej pojemnosci dla MLTL i BR, mozemy uzyskac ten sam punkt strojenia, lecz zdecydowanie krotszym portem w porownaniu do obudowy BR. Kolejna zaleta obudowy MLTL jest sposob rozkladania cisnien w obudowie. Dla obudow BR, ktorych ksztalt nie jest slupem ( obudowa subwoofera, obudowa monitorowa, etc ) cisnienie wewnatrz obudowy rozklada sie jednakowo na kazda ze scianek. Stad wszelkie kratownice matrix i tym podobne, sa tak popularne w konstrukcjach wysokiej jakosci. Dla obudow slupowych/rurowych, najwieksze cisnienie generowane jest na poczatku tunelu i spada wraz z jego dlugoscia. Dzieki temu mozna zastosowac mniejsze kratownice i wzmocnienia w stosunku do obudowy BR. Opowiesci z krainy mchu i paproci o tym, ze obudowy TL nie potrzebuja az tak duzych wzmocnien sa prawda, choc nie oznacza to, ze nie potrzebuja ich wcale.
W rozwiazniu praktycznym, dla konstrukcji wolnostojacych, dla mnie uzycie obudowy MLTL jest rozwiazaniem zupelnie racjonalnym i po prostu lepszym od BR. W zaleznosci od zastosowanego glosnika, w niektorych przypadkach mozna osiagnac przy tej samej pojemnosci obudowy nizsze f3 w stosunku do konstrukcji BR. Tam gdzie parametry glosnika moga ograniczac go do zastosowania w obudowie BR, obudowa MLTL daje nam mozliwosc uzycia takich przetwornikow, ktore zaoferuja dobre charakterystyki impulsowe, przy optymalnej wielkosci obudowy, oraz bez szkodliwych rezonansow, ktore sa trudniejsze do eliminowania w typowych obudowach TL.
Warto rowniesz nadmienic o rezonatorach cwiercfalowych w stylu PMC ATL. Wlasciwie nie jest to nic nowego, poniewaz tunel z tlumieniem gabka stosowano juz w latach 70. Glownie w konstrukcjach Fried, IMF, TDL oraz pozniej KEF. Sam tunel wyglada typowo dla klasycznej TL, ale juz praca gabki daje zupelnie inne wyniki. W tych tunelach rowniez zachodzi dodatkowe obciazenie masa dodana, ale w inny sposob niz w ML TL. Gabka, ktora znajduje sie na sciankach ( nie moze ona przyslaniac przeswitu tunelu, jak to bywa w typowych TL, tlumionych welna) stanowi pewna przeszkode dla pracujacego slupa powietrza w tunelu. Kiedy powietrze drga w tunelu, zwieksza sie masa ruchoma powietrza, ktore jest "uwiezione" w porach gabki. Dziala to tak, jakby dodac mase na calej dlugosci linijki, a nie tylko na jej koncu ( porownujac do ML TL ). Dla niektorych osob moze sie to wydawac jako naciagana teoria, ale tak to wlasnie dziala. Zrobilem nawet najprostsze modele, aby zobrazowac zachowanie takiej obudowy.
https://c2.staticflickr.com/2/1719/25897259612_efd73e995d_o.jpg jest to najprostsza rura pcv, ktorej scianki wylozylem na okolo gabka.
Tak wyglada pomiar pustej rury:
https://c2.staticflickr.com/2/1604/25923034461_4ae834d8bc_o.jpg w ktorej rezonans cwiercfalowy wypada w okolicach 80hz.
Po wlozeniu gabki na scianki rury, pomiar wskazuje na znaczne obnizenie rezonansu fundamentalnego :
https://c2.staticflickr.com/2/1652/25389136973_c7e8aee51c_b.jpg rezonans schodzi ponizej 50hz. Bez stosowania zadnych dodatkowych portow.
W podobny sposob dziala to wlasnie w kolumnach PMC, ktore mimo stosunkowo niedlugich tuneli, sa wstanie "zestroic sie" duzo nizej, niz wynikaloby to z typowych obliczen. Niestety minusem PMC ATL jest ich dosc pofalowana odpowiedz czestotliwosci, tlumienie jest raczej skromne i przy takim zestawieniu trudno jest osiagac ultra liniowe pasmo. Co prawda mam na swoim koncie kilka ciekawych przykladow, jak mozna osiagnac w obudowie ATL praktycznie rowne pasmo bez rezonansow, ale nie bede sie o tym rozpisywal w tym temacie...
