Audiohobby.pl
Audio => DIY => Kolumny i głośniki => Wątek zaczęty przez: meloV8 w 20-08-2018, 22:58
-
Chciałbym przedstawić opis budowy ukończonego projektu kolumn podłogowych, opartych o przetworniki firmy SB Acoustic, w konfiguracji D'Appolito. W kolejnych wpisach postaram się opisać szczegółowo jak kolumny zaprojektowałem i wykonałem, tak aby każdy mógł skopiować projekt w całości. Myślę, że jest to ciekawa propozycja dla miłośników DIY, ponieważ posiada ciekawe rozwiązania, choć na pierwszy rzut oka kolumny nie zdradzają niczego wyjątkowego.
Myślę, że budowa tych kolumn nie powinna nikomu sprawić większych trudności. Głośniki jak i pozostałe elementy są łatwo dostępne, oraz atrakcyjne cenowo.
...
-
ładnie wygladaja ale to juz komplementowalem, nie zapomnij zapodac reszty projektu ;-)
-
Nie zapomnę :) postaram się codziennie wrzucać kolejne porcje informacji.
Właściwie od początku zakładałem, że projekt będzie dwudrożną kolumną podłogową, która dzięki swojej większej pojemności niż kolumna podstawkowa, daje więcej możliwości w wyborze przetworników oraz ich sposobu aplikacji. Pierwsza koncepcja zakładała zastosowanie obudowy typu linia transmisyjna, lecz po przemyśleniu, zdecydowałem się na zaprojektowanie hybrydy, która łączy bas reflex z linia transmisyjna. Takie rozwiązanie nazywane jest Mass Loaded Transmission line.
Konfiguracje głośników stanowi klasyczny układ symetryczny D'Appolito, z filtrowaniem typu LR4.
Obudowa
Użycie linii transmisyjnej było dla mnie sprawa oczywistą i choć nie stanowi ona problemu w zaprojektowaniu, wykonaniu i późniejszej jej skopiowaniu, to jednak nakłada ona pewne ograniczenia. Linia transmisyjna po jej zbudowaniu, właściwie uniemożliwia wprowadzenie zmian w zakresie strojenia falowodu. Co prawda wytłumienie obudowy będzie w pewien sposób wpływać na rezonans ćwierćfalowy, ale nie ma nad tym dużej kontroli. Ponieważ mój sposób dostrojenia obudowy nie musi wpasować się w gusta każdej osoby, postanowiłem użyć koncepcji MLTL. Taki rodzaj obudowy wykorzystuje rezonans ćwierćfalowy, jaki układa się na długości ( właściwie wysokości) środka obudowy, a dodatkowy port umieszczony blisko końca tunelu ( naszym wypadku dolnej ścianki obudowy ) jest dodatkowa masa powietrza, dzięki której możemy obniżyć rezonans obudowy i wpływać na jego częstotliwość rezonansowa. Pozornie taka obudowa wygląda jak typowa konstrukcja BR, lecz w rzeczywistości tak nie jest. W obudowach BR unika się powstawania fal stojących, stosując skośne przegrody w środku obudowy, a port BR montuje się we właściwym miejscu, zapobiegającym wypromieniowaniu niechcianych rezonansów falowych ze kolumny głośnikowej. Obudowa typu MLTL zaprzęga do pracy rezonans falowy zamiast z nim walczyć - jak to bywa rozwiązaniach BR. Oczywiście nie ma róży bez kolców, także i tutaj mamy niechciane rezonanse falowe, z którymi trzeba sobie radzić za pomocą wytłumienia i precyzyjnie dobranego miejsca, w którym znajduje się port bas reflex. To rozwiązanie daje każdemu użytkownikowi możliwości przestrajania obudowy wg własnych preferencji dźwiękowych.
Obudowa wykonana jest z plyty MDF o grubości 22mm, a wymiary zewnętrzne kolumny to 200mm szerokości, 1100mm wysokości i 344mm głębokości. Daje to pojemność wewnętrzną niecałe 46 litrów brutto. W zależności od metody ciecia formatek, może zajść konieczność oklejenia obudowy płytami HDF 3mm, co będzie wymagało skorygowania wymiarów obudowy. Jednak nie należy zwiększać szerokości obudowy ( max 202mm). Wewnątrz znajdują się trzy wzmocnienia, których kształt został wybrany nie przez przypadek. Kształt rombu tworzy wzmocnienie, które w symulacjach komputerowych wykazało przewagę nad typowym wzmocnieniem w kształcie krzyża. Ponieważ obudowa wykorzystuje rezonans ćwierćfalowy, schemat rombu daje przestrzenne, bardziej przyjazne użebrowanie dla rezonatora. Pomaga również w późniejszym umieszczeniu materiału tłumiącego w obudowie. Wzmocnienia wykonane są również z płyty 22mm, a grubość ich ścianek wynosi 12mm. Kształt rombu możemy w łatwy sposób rozrysować na formatkach lub odrysować z wcześniej przygotowanego szablonu. Otwory wykonałem za pomocą wyrzynarki, uprzednio nawiercając otwory pod wprowadzenie brzeszczota. Wzmocnienie znajdujące się za głośnikiem wysokotonowym, posiada większą grubość strony scianki frontowej, co jest widoczne na zdjęciach.
Do łączenia formatek użyłem prostego i skutecznego pióro-wpustu, który wykonałem na pile stołowej. Można użyć innych metod, jak lamelki, kołki, czy po prostu kleić do czoła. Wnętrze kolumn jest wyklejone standardowymi matami firmy Boll. Na dwie kolumny zużyłem jedno opakowanie 10 sztuk.
-
Obudowy okleiłem HDF ( góra, dół, tył ) w celu zapobiegnięciu efektu klawiszowania, oraz fornirowałem modyfikowana okleina naturalna. Fornir pokryty kilkoma warstwami olejowosku. Front doklejany, początkowo oklejony skajem, lecz zmieniłem tę koncepcje na front lakierowany czarnym lakierem strukturalnym. Oczywiście kolumny można wykonać jako monolit, w całości lakierowany lub fornirowany, wedle gustu.
-
...
-
Mała aktualizacja. Wrzucam rysunki z wymiarami. Nie podaje wymiarów otworów pod głośniki, ponieważ przed ich wykonaniem należy upewnić się jaki dokładnie rozmiar maja posiadane przetworniki, ponieważ mogą wystąpić pewne rozbieżności. Midbasy jak i tweeter, powinny być zlicowane z frontem obudowy. Otwór na port basreflex może być przeniesiony na tylna ściankę obudowy.
-
Głośniki, strojenie i wytłumienie.
Do projektu wybrałem głośniki SB17NAC35-8 oraz SB29RDC-C000-4. Aluminiowe 17NAC oferują dość uniwersalne parametry, pozwalające na prace w obudowach zamkniętych, bas reflex oraz liniach transmisyjnych. Wymagają dość sporej pojemności, ale dzięki temu uzyskujemy bardzo niska częstotliwość strojenie obudowy przy zachowaniu dobrych właściwości impulsowych. Zastosowany port bas reflex składa się z trzech elementów dostępnych w Polinku :
051-0028 Port wew. 900067 do 4-częś.sys. kąto.śr. wew.70mm. Czarny polistyren
051-0030 Port zew.900066 do 4-częś.sys. kąto. śr. wew.70mm. Czarny ABS
051-0035 Rura 900043 do 4-częś.sys. kąto. śr. wew.70 / 235mm. Czarny polistyren
rura o długości 235cm została skrócona o 10 cm, co dało częstotliwość strojenia MLTL na poziomie 30hz. Powyższy zestaw BR wybrałem z uwagi na walory estetyczne oraz w celu zminimalizowania efektów turbulencji powietrza w porcie. Niestety ten zestaw BR jest dość kosztowny ale można go zamienić (w razie konieczności) na port jednoczęściowy o średnicy 68mm. Należy jednak dostroić taki port do około 30hz lub sprawdzić we własnym zakresie inne możliwości przestrojenia obudowy MLTL według własnego gustu.
Materiałem tłumiącym jest tania i łatwo dostępna owata poliestrowa o gramaturze 300g/m2 oraz grubości około 3 cm. Należy ja pociąć na kawałki, pasujące pionowo w miejsca trzech przegród. Standardowo na każdą z komór wchodzi 10-11 sztuk owaty, ale można tutaj również przetestować inna ilość, jednak nie zalecam dawania więcej niż 11 sztuk.
-
Zwrotnica.
Schemat zwrotnicy jest dość typowy i nie powinien sprawić żadnych trudności z montażem. Mamy tutaj filtry trzeciego rzędu ( elektrycznie ), które tworzą razem z charakterystyka głośników filtr czwartego rzędu typu Linkwitz-Riley. Punkt podziału wypada na około 2.2khz. Zwrotnice zamontowałem na formatce ze sklejki, którą przytwierdziłem za dolnym midbasem. W zależności od zastosowanych elementów można rozdzielić filtry na dwie formatki, tak aby było możliwe zmieszczenie większych ( i lepszej jakości ) podzespołów zwrotnicy.
Zwrotnica została zaprojektowana do odsłuchu z odległości minimum 1.5 metra, a optymalna odległość wynosi 2,5-3m lub więcej. Należy również zwrócić uwagę na minimalna impedancje zestawu, która tutaj jest bardzo niska i może spaść w okolice 3 ohmów. Taka impedancja może być zbyt dużym obciążeniem dla pewnych wzmacniaczy, wiec przed zbudowaniem tego projektu trzeba sprawdzić, czy posiadany wzmacniacz będzie pracował stabilnie w takich warunkach. Tak niska wartość, wynika z łączenia równoległego głośników, których rezystancja cewek jest niższa niż typowych przetworników 8 ohmowych oraz zastosowania w filtrze cewek o niskich rezystancji.
-
świetna robota technicznie melo, dxwiekowo jestem ciekaw, jak bedzie mozliwosc bardzo chetnie poslucham.
jakbym mogl cos dodac to sprobowal bym zrezygnowac z szeregowej cewki w obwodzie tweetera a "zamiast" okleil np. filcem front glosnika.
Uzyta indukcyjnosc nie jest duza ale uzyta wysoko, o ile masz dojscie do zwrotnicy cewke łatwo zewrzec.
Jakbys mial wene jestem ciekaw wrazen subiektywnych.
-
Dzięki Marku.
Ta mała cewka szeregowa na tweeterze ma swoje zadanie. Przede wszystkim temperuje najwyższą oktawę i lekko dokręca fazę ale można ja usunąć, jeśli zajdzie potrzeba zwiększenia ilości wysokich tonów.
Dopiszę jeszcze kilka zdań co do zwrotnicy i użytych elementów.
Natomiast same głośniki uważam, że są świetne (midbasy NAC). Te przetworniki są tak dobre, że spokojnie można je łączyć nawet z berylem i nie będzie do mezalians. Mam w planach zbudowanie większego zestawu z 23NAC na basie, 17NAC oraz jakaś lepsza wysokotonówka.
-
Zwrotnica, ciąg dalszy.
Spis cewek Polink użytych do projektu:
L1 000-1207 Cewka ind. 0,180mH +/-3% 0,210 ohm
L2 000-2356 Cewka ind. 0,820mH +/-3% 0,170 ohm rdzeniowa
L3 000-0951 Cewka ind. 0,100mH +/-3% 0,10 ohm
L4 000-0156 Cewka ind. 0,820mH +/-3% 0,97 ohm
L5 000-1110 Cewka ind. 0,040mH +/-1% 0,13 ohm
Kondensatory:
C1, C2 i C4 minimum MKP lub lepsze.
C3 i C4 dobrej jakości elektrolity lub droższe i lepszej jakości MKT/MKP
Rezystory:
Użyłem głownie rezystorów metalizowanych 5 watowych. Dla chcących zaoszczędzić, można wybrać rezystory MOX lub ceramiczne. Raczej nie ma potrzeby stosowania 10 watowych rezystorów.
Można przetestować większą wartość rezystora R3, który odpowiada za poziom wysokich tonów. Nie zalecam stosowania większej rezystancji niż 3.3 ohm.
Brzmienie
Ten element opisać chyba najtrudniej, szczególnie jeśli opis ma być jak najbardziej obiektywny. Zależało mi na osiągnięciu brzmienia możliwie uniwersalnego, pełno-pasmowego i myślę, że udało się to spełnić. Zaczynając od dołu pasma, warto zwrócić uwagę na możliwości głośników w tym zakresie. Kolumny nie maja problemów z odtwarzaniem niskich częstotliwości z zakresu 30hz, co umożliwia stosowanie ich jako kolumny do pracy w systemie kina domowego bez konieczności użycia subwoofera. Oczywiście możliwości dynamiczne jak i maksymalny SPL nie są zbyt wielkie, ale ścieżki filmowe brzmią imponująco jak na kolumny tej wielkości. W muzyce nie brakuje im rytmu, jeśli na drugim końcu przewodu będzie solidne zasilanie. Nie ma co liczyć na efekt stopy perkusji na klacie, ale przecież trudno wymagać takiego efektu od tak skromnych głośników. Mimo to nawet takie granie jak RATM nie sprawi im trudności.
Najmocniejsza strona projektu sa zdecydowanie średnie częstotliwości. Midwoofery NAC oferują niezwykle niskie zniekształcenia w tym zakresie. Wokale brzmią bardzo naturalnie, bez naleciałości, z dużą ilością mikro detali, a przy tym nie ma wrażenia obcowania z dźwiękiem zimnym i zbyt analitycznym. Kolumny tworzą obszerna stereofonie, dźwięk nie jest schowany za głośnikami.
Wysokie częstotliwości są lekko podkreślone. Nie brak im kultury, lecz oczywistym jest, że nie jest to poziom jakości znacznie drożnych przetworników. Miękka membrana współgra z aluminiowymi głośnikami zaskakująco dobrze jednak trzeba przyznać, ze 17NAC zasługują głośnik wysoko-tonowy znacznie wyższej klasy. Mimo tego brzmienie jest przyjemne w odbiorze, nie meczące i czasami wręcz czarujące swoim środkiem pasma.
Na koniec chciałbym podziękować Lancasterowi oraz firmie Polink, za pomoc w realizacji projektu.